Historia i inspiracja

Kładka Ojca Bernatka to nie tylko przeprawa pieszo-rowerowa nad Wisłą, łącząca krakowskie dzielnice Kazimierz i Podgórze, ale także wyjątkowy symbol innowacji i szacunku dla historii. Została zbudowana na fundamentach dawnego Mostu Podgórskiego, co stanowi hołd dla przeszłości miasta, jednocześnie wprowadzając nowoczesne elementy architektoniczne, które definiują Kraków jako miasto przyszłości. Nazwa kładki upamiętnia ojca Laetusa Bernatka, zakonnika i społecznika, którego działalność na przełomie XIX i XX wieku znacząco przyczyniła się do rozwoju infrastruktury medycznej Krakowa.

Proces budowy

Projekt kładki, stworzony przez prof. Andrzeja Gettera z Autorskiej Pracowni Projektowo-Plastycznej, zyskał uznanie dzięki swojej unikalnej formie stalowego łuku, który elegancko rozpięty jest nad Wisłą. Budowa rozpoczęła się w 2009 roku i od samego początku stanowiła wyzwanie logistyczne i inżynieryjne. Wykorzystując istniejące przyczółki Mostu Podgórskiego, zespół projektowy musiał dostosować konstrukcję do nowych warunków, co obejmowało pogrubienie głównego łuku nośnego i odwrócenie wygięcia pomostu. Prace nad konstrukcją stalową prowadzone były na brzegu Wisły, skąd całość została spektakularnie przerzucona na drugi brzeg w czerwcu 2010 roku.

Długość stalowego łuku kładki to 145 metrów, a sam pomost ma około 130 metrów długości. Cała konstrukcja waży ponad 700 ton, a koszt jej realizacji wyniósł ponad 38 mln zł, z czego 15 mln zł pochodziło ze środków unijnych. Kładka charakteryzuje się również nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi, w tym systemem oświetlenia LED, który nocą podświetla łuk i pomosty, tworząc efektowną iluminację. Dodatkowo, stalowe elementy zostały zabezpieczone specjalnymi powłokami antykorozyjnymi, zapewniając trwałość i estetykę na lata.

Harmonogram prac – kluczowe daty

• Czerwiec 2006: Rozstrzygnięcie konkursu na projekt kładki – wybór koncepcji prof. Andrzeja Gettera
• 2007–2008: Prace projektowe wykonawcze, uzyskanie pozwoleń i montaż finansowania (m.in. fundusze unijne na rewitalizację).
• 2009: Rozpoczęcie budowy – przygotowanie terenu, wykorzystanie istniejących przyczółków dawnego mostu, prefabrykacja elementów stalowych w wytwórni (Huta Pokój) i montaż konstrukcji na brzegu Wisły
• Maj 2010: Przerwa w pracach spowodowana powodzią – wysoka woda zalała bulwary, a ekipy zabezpieczały konstrukcję kładki przed zniszczeniem
• 19 czerwca 2010: Wielka operacja transportu – gotowe przęsło kładki przetransportowano i osadzono nad Wisłą za pomocą barek i dźwigów
• Lipiec–sierpień 2010: Prace wykończeniowe po montażu – spawanie, malowanie nawierzchni, instalacja oświetlenia, odbiory techniczne.

• 30 września 2010: Uroczyste otwarcie kładki im. o. Bernatka dla pieszych i rowerzystów

   

Inwestorem przedsięwzięcia była Gmina Miejska Kraków Dokumentację projektową opracował zespół Autorskiej Pracowni Projektowo-Plastycznej prof. Andrzeja Gettera

W skład zespołu projektowego wchodzili m.in. Andrzej Getter (architekt), Tadeusz Wojciechowski (inżynier mostowy), Michał Dąbek i Barbara Getter

Realizację robót budowlanych powierzono konsorcjum firm Przedsiębiorstwo Usług Technicznych “Intercor” z Zawiercia oraz Intop Tarnobrzeg jako generalnym wykonawcą. Rolę podwykonawcy odpowiedzialnego za produkcję i montaż stalowej konstrukcji pełniła Huta Pokój z Rudy Śląskiej (dostarczyła prefabrykowane elementy stalowe łuku i pomostów). Za prace malarskie i zastosowanie specjalistycznych powłok ochronnych odpowiadali instruktorzy firmy Sika, którzy nadzorowali proces zabezpieczenia antykorozyjnego konstrukcji. Bezpośrednie prace w terenie prowadzone były pod nadzorem doświadczonych inżynierów mostowych. Kierownictwo robót ze strony wykonawcy sprawowali przedstawiciele firm Intercor/Intop – zapewniając realizację zgodnie z projektem i harmonogramem. Ze strony inwestora nadzór pełnili inżynierowie kontraktu i inspektorzy miejscy z Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu, obecnego ZDMK.

Najbardziej widowiskowym etapem przedsięwzięcia był montaż gotowej konstrukcji nad rzeką. Operacja przerzucenia 120-metrowego przęsła odbyła się 19 czerwca 2010 r. i trwała około 5–6 godzin. Wymagała zaangażowania około 35 osób obsługi technicznej, olbrzymiej barki rzecznej oraz kilku dźwigów o dużym udźwigu. Przygotowana na brzegu stalowa kładka została podzielona funkcjonalnie na dwie części: jedno jej końce zamocowano tymczasowo na przyczółku lewego brzegu Wisły, a drugi koniec umieszczono na specjalnie przystosowanej barce za pomocą systemu pochylni. Barka z opartym na niej końcem mostu była następnie bardzo powoli przesuwana w kierunku przeciwległego brzegu – centymetr po centymetrze – utrzymując konstrukcję równolegle do nurtu rzeki. Jednocześnie zastosowano specjalne łożysko obrotowe, które pozwalało stopniowo obracać przęsło niczym wskazówkę zegara, zataczając łuk nad lustrem wody. Ta metodyka zapewniła kontrolowany i bezpieczny przebieg manewru bez narażania konstrukcji na nadmierne naprężenia. Gdy barka dopłynęła do prawego brzegu (strona Podgórza), konstrukcję dosunięto i osadzono na docelowym przyczółku po tej stronie. Cała operacja przebiegła pomyślnie – po kilku godzinach przęsło spoczęło stabilnie na obu przyczółkach i ekipy mogły przystąpić do trwałego zamocowania (zakotwienia) konstrukcji. Następnie zdemontowano tymczasowe podpory i sprzęt pływający. Tego typu montaż nasuwany z wykorzystaniem barek był podyktowany zarówno wagą i rozmiarem konstrukcji, jak i koniecznością prowadzenia prac bez podpór w rzece. Było to rozwiązanie unikatowe – po raz pierwszy w Krakowie przeprawa piesza została zainstalowana w całości przy użyciu transportu rzecznego. Logistycznym wyzwaniem okazały się też warunki przyrody. Tuż przed planowaną operacją nastąpiła powódź (maj 2010), która drastycznie podniosła poziom Wisły. Plac budowy na bulwarze został zalany, a zakotwiczona do brzegu stalowa konstrukcja była narażona na napór wody. Rekordowa fala powodziowa uniemożliwiła montaż w zaplanowanym terminie i zagroziła stabilności przęsła. Sytuację opanowano dzięki mobilizacji – ekipy wykonawcy oraz miejskich służb ratunkowych przez kilkanaście godzin walczyły o zabezpieczenie kładki, m.in. obciążając ją i cumując dodatkowo do ciężkiego sprzętu, by nie została porwana przez nurt. Udało się ochronić konstrukcję: prowizoryczne mocowania wytrzymały, a po opadnięciu wody prace wznowiono. Dzięki temu już w czerwcu przeprowadzono odłożony montaż, wykorzystując sprzyjające warunki pogodowe.

Eksploatacja

Budowa kładki Ojca Bernatka była złożonym procesem inżynierskim wymagającym innowacyjnych rozwiązań technologicznych i sprawnego zarządzania. Kluczowe wyzwania – od modyfikacji projektu, przez bezprecedensowy montaż nad rzeką, po ekstremalne zdarzenia jak powódź – zostały pomyślnie przezwyciężone dzięki doświadczeniu zaangażowanych specjalistów oraz wsparciu miasta. Efektem jest unikalna przeprawa pieszo-rowerowa, która nie tylko połączyła brzegi Wisły, ale stała się też symbolem udanej rewitalizacji poprzemysłowych przestrzeni Krakowa.

Dodatkowo, kładka Ojca Bernatka szybko przekształciła się w jeden z najbardziej malowniczych punktów w Krakowie, stając się popularnym miejscem dla mieszkańców i turystów. Charakterystycznym elementem kładki stały się rzeźby Jerzego Kędziory z cyklu „Między niebem a ziemią”, które nie tylko wzbogacają wizualnie przestrzeń, ale także są częścią artystycznej interpretacji przestrzeni publicznej miasta. Te dynamiczne instalacje artystyczne nadają kładce dodatkowego wymiaru, sprawiając, że stała się ona nie tylko funkcjonalnym obiektem, ale również ważnym miejscem kulturalnym.

Ponadto, Kładka Ojca Bernatka zdobyła sobie szczególne miejsce w sercach Krakowian jako „most zakochanych”. Kłódki miłości, zawieszane przez zakochane pary, są symbolem trwałych uczuć i stały się nieodłącznym elementem krajobrazu tego miejsca. Praktyka ta, inspirowana podobnymi zwyczajami z mostów na całym świecie, takich jak Pont des Arts w Paryżu, podkreśla romantyczny charakter kładki, czyniąc ją wyjątkowym miejscem na mapie Krakowa, gdzie mieszkańcy i goście mogą celebrować miłość i trwałość swoich związków.