Page 39 - Budowniczy Nr2

PrAWO

Ustawodawca zatem nie bacząc, jak to może wpły- ponieważ pozwolenia dotyczą tylko obiektów wpi-
nąć na skomplikowane już procedury uzyskiwania sanych do rejestru zabytków. Decyzja nakazująca
pozwoleń konserwatorskich, „cofnął” się do koniecz- wykonanie niezbędnych prac konserwatorskich lub
ności składania przez Wnioskodawców dokumen- robót budowlanych (art. 49 u.o.z.o.z.) również może
tu (aktów notarialnych, aktów własności ziemi czy dotyczyć tylko zabytku wpisanego do rejestru.
wypisów z Ksiąg wieczystych), zamiast pozostawić W tym miejscu, należy zgodzić się z opinią Rzecznika
oświadczenie o posiadanym prawie do dyspono- Praw Obywatelskich, zawartą w piśmie skierowa-
wania zabytkiem i wprowadzić wymaganą klauzu- nym do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe-
lę odpowiedzialności karnej do ustawy o ochronie go z dnia 3 kwietnia 2020 r. Znak: IV.7002.11.2018.
zabytków i opiece nad zabytkami . W mojej ocenie KP, że „(…) właściciele zabytków objętych ochroną
świadczy to o lekceważeniu praw jednostki przez de- tymczasową nie mogą prowadzić m.in. prac kon-
mokratyczne państwo prawa i winno ulec niezwłocz- serwatorskich, restauratorskich i robót budowla-
nej zmianie. nych, jednakże wszczęcie postępowania w sprawie
W tym kontekście również należy stanowczo wpisu zabytku do rejestru nie oznacza zwolnienia
stwierdzić, że ustawa o ochronie zabytków nie właściciela tego zabytku z ustanowionego w art. 5
nadąża za Prawem budowlanym. ustawy o ochronie zabytków obowiązku opieki nad
zabytkiem, w tym prowadzenia prac konserwator-
Kolejnym i w mojej ocenie bardzo istotnie utrud- skich, restauratorskich i robót budowlanych przy
niającym życie właścicielom zabytków przepisem, zabytku. Dochodzi w tym przypadku zatem nie tyl-
który pojawił się w ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. ko do zróżnicowania sytuacji prawnej właścicie-
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (wpro- li zabytków i dalej idących ograniczeń w zakresie
wadzony ustawą z dnia 22 czerwca 2017 r. o zmianie prowadzenia prac w czasie trwania postępowania
ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytka- o wpis do rejestru zabytków, aniżeli po jego doko-
mi oraz niektórych innych ustaw, która weszła w ży- naniu, lecz również de facto do kolizji obowiązków,
cie w dniu 9 września 2017 r.) jest art. 10a, zgodnie jakie spoczywają na właścicielu zbytku. (…)” .
z którym od dnia wszczęcia postępowania w spra-
wie wpisu zabytku do rejestru do dnia, w którym Zatem należy uznać, że istnieje pilna potrzeba zmia-
decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna, przy ny lub uzupełnienia instytucji, wynikającej z art. 10a
zabytku, którego dotyczy postępowanie, zabrania aktualnie obowiązującej ustawy.
się prowadzenia prac konserwatorskich, restaura- Kolejnym i bardzo istotnym aspektem, który chciała-
torskich, robót budowlanych i podejmowania in- bym przedstawić, jest wzajemna współpraca między
nych działań, które mogłyby prowadzić do narusze- organami administracji architektoniczno-budowla-
nia substancji lub zmiany wyglądu zabytku. Zakaz nej, nadzorem budowlanym i organami ochrony za-
ten dotyczy również robót budowlanych objętych bytków. Jest to bardzo szeroki i skomplikowany te-
pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem, a także mat i wymaga odrębnego artykułu.
działań określonych w innej decyzji pozwalającej na
ich prowadzenie.
Przepis ten wprowadził swego rodzaju „dodatkową”
formę ochrony zabytku, w stosunku, do którego pro-
wadzone jest postępowanie w sprawie wpisu do re-
jestru. Nierespektowanie tego zapisu może skutko-
wać wszczęciem procedury karnej za zniszczenie lub
uszkodzenie zabytku, wynikającej z art. 108 ustawy
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Znaczna większość wojewódzkich konserwatorów
zabytków w Polsce stosuje się do interpretacji tego
przepisu prezentowanej przez Ministerstwo Kultury,
jakoby przepis ten wprowadził całkowity zakaz wy-
konywania wszelkich działań przy obiekcie, będącym
przedmiotem toczącego się postępowania w sprawie
wpisu do rejestru. Nie można jednak oprzeć się wra-
żeniu, że, gdyby rzeczywiście zamiarem ustawodaw-
cy było wprowadzenie całkowitego zakazu, to wydaje
się, że by to wprost wyartykułował, a nie w brzmieniu
jakie aktualnie obowiązuje.
Ponadto ustawa nie wskazuje ani formy, ani trybu
postępowania, w sytuacji kiedy dysponent zabytku,
którego dotyczy postępowanie o wpis do rejestru,
chce, a niejednokrotnie powinien podjąć prace przy
tym obiekcie w celu zapobieżenia niszczeniu tego
zabytku (bieżące naprawy, bądź bardziej skompliko-
wane roboty budowlane). Nie jest możliwe w tej sy-
tuacji działanie organu ochrony zabytków w formie
decyzji administracyjnej (w trybie art. 36 u.o.z.o.z.),

39
BUDOWNICZY